28 ก.ย. วันพระราชทานธงชาติไทย วาระครบรอบ 100 ปี ในปี 2560
ด้วยมติ ครม. เห็นชอบให้วันที่ 28 กันยายนของทุกปี เป็น วันพระราชทานธงชาติไทย และกำหนดให้เชิญและประดับธงชาติในวันดังกล่าว เพื่อน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ 6 ที่ทรงพระราชทานธงไตรรงค์เป็น ธงชาติไทย ถือเป็นอีกหนึ่งวันสำคัญของไทย การประกาศให้เป็นวันพระราชทานธงชาติไทย (Thai National Flag Day) เริ่มตั้งแต่วันที่ 28 กันยายน 2560 เป็นวันแรก โดยไม่ถือเป็นวันหยุดราชการ รวมทั้งกำหนดให้มีการชักธงและประดับธงชาติไทยในวันดังกล่าวด้วย เพื่อเป็นการสร้างความภาคภูมิใจของคนในชาติ และน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
วิวัฒนาการของธงชาติไทย จากในอดีตไทยเคยใช้ธงชาติในหลายรูปแบบ แต่หลักฐานทางประวัติศาสตร์เริ่มตั้งแต่ก่อน ปี 2325 ประเทศไทยเคยใช้ธงพื้นแดงเป็นสัญลักษณ์ เพื่อติดต่อการค้าตั้งแต่สมัยอยุธยา จากนั้นวิวัฒนาการของธงชาติไทยเริ่มเปลี่ยนรูปแบบมาจนถึงปี 2394
เริ่มใช้ช้าง สัตว์คู่บ้านคู่เมืองมาเป็นสัญลักษณ์ ปี 2460 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้ตราพระราชบัญญัติธง พ.ศ. 2460 ลงวันที่ 28 กันยายน พ.ศ. 2460 โดยเรียกว่า “ธงไตรรงค์” ซึ่งการพระราชทานธงชาติไทย สะท้อนถึงความเป็นศูนย์รวมจิตใจของคนไทย ทั้งสถาบันชาติ ศาสนา และพระมหากษัตริย์
อย่างไรก็ตามในปัจจุบันทั่วโลก มี 54 ประเทศ ที่กำหนดให้มีวันธงชาติ เช่น สหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร รัสเซีย และในอาเซียนเพื่อนบ้านของไทยมี ฟิลิปปินส์ และเวียดนาม ซึ่งการกำหนดวันธงชาติของต่างประเทศ ล้วนอิงกับภูมิหลังทางประวัติศาสตร์ การสร้างชาติของแต่ละประเทศ สอดคล้องกับในอดีตของประเทศไทยซึ่งเคยใช้กลวิธีนี้ในการสร้างความสามัคคีของคนในชาติ เช่น สมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม ที่ได้ส่งเสริมความเป็นชาตินิยม
ประวัติธงชาติไทย
1. ผืนธงสีแดงล้วน
“ธงชาติไทย” เริ่มมีใช้ครั้งแรกในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช. เนื่องด้วยฝรั่งเศสได้นำเรือรบเข้ามาถึงปากแม่น้ำเจ้าพระยา เพื่อเจริญสัมพันธไมตรีและการค้า นายเรือฝรั่งเศสได้ร้องขอให้สยามชักธงชาติขึ้น เพื่อจะยิงปืนใหญ่สลุต แต่สยามขณะนั้น หาได้มีธงชาติใช้ไม่ จึงได้นำผืนผ้าสีแดงสดชักขึ้นแทน กองเรือฝรั่งเศสเห็นดังนั้นจึงได้ยิงปืนใหญ่สลุต พร้อมนำเรือแล่นผ่านป้อมวิไชเยนทร์ เมื่อวันที่ 3 กันยายน พุทธศักราช 2223 และนั่นคือ ธงชาติไทยผืนแรก ของสยามประเทศ
2. ผืนธงสีแดง จักรสีขาว
ครั้นถึงรัชสมัยสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช พระองค์ทรงกำหนดให้ใช้ “จักร” อันเป็นเครื่องหมายแห่งพระบรมราชวงศ์จักรี. ลงไว้กลางธงผ้าผืนแดงสำหรับใช้ในเรือหลวง ส่วนเรือราษฎร์นั้นให้ใช้คงเดิม
3. ผืนธงสีแดง ช้างสีขาวกลางวงจักรสีขาว
ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย รัชกาลที่ 2 ได้เกิดปรากฏการณ์มหัศจรรย์ขึ้นบนผืนแผ่นดินสยาม คือ การได้ช้างเผือกเข้ามาสู่รัชกาลถึง 3 ช้าง ได้แก่ พระยาเศวตกุญชร พระยาเศวตไอยรา และ พระยาเศวตคชลักษณ์ ซึ่งถือว่าเป็นพระเกียรติยศอันสูงสุด จึงโปรดทำรูปช้างสีขาวไว้กลางวงจักรสีขาว กลางผืนธงแดง ส่วนเรือราษฎร์นั้นให้คงเดิม
4. ผืนธงสีแดง ช้างสีขาว
ล่วงเข้ารัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 พระองค์ทรงมีพระบรมราชโองการให้เอารูปจักรออก เนื่องจากทรงเห็นว่าจักรเป็นของสูง โดยให้ใช้รูปช้างเผือกบนผืนผ้าแดง และให้เรือหลวง เรือราษฎร์ ใช้เหมือนกัน
5. ผืนธงสีแดง ช้างทรงเครื่อง
เมื่อปีพุทธศักราช 2434 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชการที่ 5 ทรงมีพระราชดำรัสให้ ผืนธงแดงตรงกลางมีรูปช้างเผือกทรงเครื่อง หันหน้าเข้าข้างเสา สำหรับใช้ในเรือหลวงทั้งปวง
