อุทยานแห่งชาติถ้ำผาไท มีพื้นที่ครอบคลุมในท้องที่อำเภอเมือง อำเภอแจ้ห่ม อำเภองาว จังหวัดลำปาง มีลักษณะภูมิประเทศทั่วไปเป็นพื้นที่ส่วนใหญ่ เป็นพื้นที่ต้นน้ำลำธารชั้นที่ 160 มีจุดเด่นและสถานที่พักผ่อนหย่อนใจที่สำคัญ คือ ถ้ำผาไทหล่มภูเขียว บริเวณอ่างเก็บน้ำเขื่อนกิ่วลม ถ้ำออกรู ห้วยแม่พลึงนอกจากนี้ยังมีน้ำตกขนาดเล็กกระจัดกระจายอยู่ทั่วไป
มหัศจรรย์ธรรมชาติอย่างแรกที่พบ คือ หมู่มวลนกแปลก ที่อาศัยอยู่มากมาย ที่นี่มีนกหายากอยู่มากกว่า 50 ชนิด เช่น นกปีกลายสก๊อต นกเขาเขียว นกเขาเปล้าธรรมดา นกเขาเปล้าหางเข็มทางภาคเหนือ เหยี่ยวขาว อีกทั้งมวลหมู่แมลงหลากชนิดเช่น ผีเสื้อกลางวัน ด้วงหนวดยาว กว่างดาว ด้วงดีด และอีกมากมาย
เดินทางต่อมาที่ น้ำตกแม่แก้ อยู่ในเขตป่าแม่แก้ ซึ่งเป็นผืนป่าต้นน้ำที่สำคัญ น้ำฝนที่ตกจะถูกดูดซับเก็บไว้ในเทือกเขาแม่แก้ไหลเป็นแม่น้ำลงสู่พื้นล่าง สองด้าน ด้านหนึ่งไหลลงไปอำเภอแจ้ห่ม อีกด้านหนึ่งไหลลงมาทางอำเภองาว มาเป็นแม่น้ำสายรองคือ น้ำแม่แก้ เป็นมรดกทางธรรมชาติที่ชาวหล่อเลี้ยงชีวิตชาวลำปาง
มาถึงสถานที่สุดท้ายที่จะถ้าเกิดไม่มา นี่เสียดายแย่ คือ “หล่มภูเขียว” แอ่งน้ำขนาดใหญ่อยู่บนภูเขา มีเนื้อที่ประมาณ 1-2 ไร่ มีลักษณะคล้ายปล่องภูเขาไฟ น้ำในแอ่งลึกมากจนมองเห็นเป็นสีเขียว มีปลาอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก
ความเงียบสงบ และน้ำใสๆ นิ่ง มองเห็นตัวปลา เวียนว่าย มันทำให้เราได้หยุดนิ่งคิด อยู่กับธรรมชาติ ช่างเป็นมหัศจรรย์ที่แสนวิเศษ และไม่เคยคิดว่าจะมีธรรมชาติที่แสนสวยเช่นนี้ซ่อนอยู่ ถึงการเดินทางเข้าไปสู่หล่มภูเขียว อาจดูยากลำบาก แต่ว่ามันก็คุ้มค่าที่ได้มาเห็น
เครดิต : travel.mthai.com